İş seyahatine ilişkin masrafları giderleştirme yöntemleri:
Firmalar iş seyahatine gönderdiği personeli için “gerçek gider” veya “harcırah” yöntemlerinden birisini seçebilirler.
1 – Gerçek Gider Yöntemi
Bu yöntemde iş seyahatine giden çalışanın yapmış olduğu seyahat , konaklama ve yemek giderleri (makul ölçüleri aşmamak koşuluyla) belgeye dayalı olarak gerçek tutarları üzerinden gider yazılır. Yurtiçinden temin edilen belgelerde gösterilen KDV’nin indirim olarak kayıtlara intikal ettirilmesi de mümkündür. Yurtdışından temin edilen belgelerde ise KDV (VAT) açıkça gösterilmiş olsa bile KDV olarak indirim konusu yapılamaz ancak toplam tutar gider olarak dikkate alınır.
Bu yöntemde personelin bir seyahat bordrosu düzenlemesi ve seyahate ilişkin harcama belgelerini bu bordroya eklemesi ve bordronun amiri tarafından onaylanması yerinde olacaktır. (Ek – 1)
Gerçek gider yönteminde personele ayrıca harcırah ödemesi yapılamaz. Gerçek giderlerin karşılanmasına rağmen harcırah ödeniyorsa, ödenen harcırah tutarının personel ücretine ilave edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.
2 – Harcırah Yöntemi
Bu yöntemde iş seyahatine giden çalışanın yol giderleri belgeleri ile tevsik edilmek şartıyla (ve doğal olarak işin icabına uygunluğu ölçüsünde) tutarı ne olursa olsun gider olarak indirim konusu yapılır , söz konusu yol giderleri vergiden istisna edilmiştir.
Belgeyle tevsik edilen yol giderleri dışında kalan konaklama ve yemek giderlerine karşılık olmak üzere ise kanunda belirtilen tutarları aşmamak koşuluyla harcırah ödemesi yapılır. Harcırah ödemesi yemek ve yatmak giderlerine karşılık olarak verildiği için belgeye dayansa dahi konaklama ve yemek giderlerinin karşılanması mümkün değildir.
Yapılan harcırah ödemeleri için damga vergisi hesaplanmalıdır.
Bu yöntemde de iş seyahati dönüşü çalışanın bir harcırah bordrosu düzenleyerek ulaşım (yol) belgelerini bu bordroya eklemesi ve harcırah hesaplamasının ayrıntılı bir şekilde gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca bordroda seyahatin nereye yapıldığı , maksadı , kaç gün sürdüğü , vb.. bilgiler açıklanmalıdır. Hazırlanan bordronun çalışanın amiri tarafından onaylanması yerinde olacaktır. (Ek – 2)
Seyahatin yurtiçi yada yurtdışı olması ve gidilen ülkeler, harcırah uygulaması açısından önem arz etmektedir.
a) Yurtiçi Harcırah :
Vergiden istisna edilen yurtiçi harcırah tutarları Bütçe Kanunu ile belirlenmektedir. 01.01.2015 – 30.06.2015 tarihleri arasında uygulanacak günlük harcırah tutarları ücret dilimlerine göre aşağıdaki gibidir.
Brüt Aylıklar (TL)
|
Vergiden Müstesna Gündelikler Tutarı (TL)
|
| 1.994,87 ve daha fazlası |
51,50
|
| 1.980,59 ila 1.994,86 |
43,00
|
| 1.806,11 ila 1.980,58 |
40,00
|
| 1.584,05 ila 1.806,10 |
37,50
|
| 1.314,01 ila 1.584,04 |
33,00
|
| 1.314,00 ve daha azı |
32,00
|
Yukarıdaki tutarlardan fazla harcırah ödenmesi durumunda fazla olan kısmın ücret olarak gelir ve damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Seyahate giden personelin kendi şahsi aracını kullanması durumunda benzin masraflarının ve yapılan km’ye göre hesaplanacak bir tutarın yol gideri olarak kabul edilmesi mümkündür.
Örnek 1 : Merkezi Ankara’da bulunan (Y) A.Ş.’nde çalışan ve 2.000 TL brüt maaş alan işletme personeli , iş seyahati nedeniyle 4 günlüğüne İstanbul’a gönderilmiştir. Bu seyahat için her günlüğüne 70 TL ödenmiştir. Buna göre yapılacak işlem aşağıdaki gibi olacaktır.
Toplam harcırah tutarı (4 gün x 70 TL) : 280,00 TL
Gelir vergisinden istisna harcırah tutarı (4 gün x 43,50 TL ) : 174,00 TL
Gelir vergisine tabi tutar (280 TL – 174 TL) : 106,00 TL
Gelir vergisi (106 TL x % 15[1] ) : 15,90 TL
Damga vergisi ( 280 * 0,0066) : 1,85 TL
b) Yurtdışı Harcırah
Vergiden istisna edilen yurtdışı harcırah tutarları Bütçe Kanunu ile belirlenmektedir. 01.01.2015 – 30.06.2015 tarihleri arasında uygulanacak günlük yurtdışı harcırahların ücret seviyelerine ve ülkelere göre tutarları aşağıdaki gibidir.
Günlük yurtdışı harcırah tutarları belirlenirken öncelikle , yurtdışı iş seyahatini gerçekleştirecek kişinin brüt aylık ücretine göre tabi olduğu grup tespit edilecek ve daha sonra bu gruptan seyahatin gerçekleştirileceği ülkeye verilecek bir günlük harcırah tutarı tespit edilecektir.
ÜLKELER
| |||||
AYLIK BRÜT ÜCRETLER (TL)
| |||||
(PARA BİRİMLERİ)
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
1.689,43 -
|
1.676,14 -
|
1.476,78 -
|
1.055,54
|
1.055,53 TL
| |
ve Daha
|
1.689,42
|
1.676,13
|
1.476,77
|
ve Daha
| |
Fazlası
|
TL Arası
|
TL Arası
|
TL Arası
|
Azı
| |
A.B.D ( ABD Doları)
|
182
|
146
|
117
|
110
|
93
|
Almanya (Euro)
|
164
|
131
|
105
|
99
|
83
|
Avustralya (Avustralya Doları)
|
283
|
227
|
181
|
171
|
143
|
Avusturya (Euro)
|
166
|
132
|
106
|
100
|
84
|
Belçika (Euro)
|
161
|
128
|
103
|
97
|
81
|
Danimarka (Danimarka Kronu)
|
1.238
|
988
|
791
|
746
|
627
|
Finlandiya (Euro)
|
148
|
119
|
95
|
90
|
74
|
Fransa (Euro)
|
160
|
127
|
102
|
96
|
81
|
Hollanda (Euro)
|
156
|
125
|
100
|
94
|
80
|
İngiltere (Sterlin)
|
115
|
91
|
74
|
69
|
59
|
İrlanda (Euro)
|
155
|
124
|
99
|
94
|
78
|
İspanya (Euro)
|
158
|
126
|
101
|
95
|
80
|
İsveç (İsveç Kronu)
|
1.359
|
1.085
|
867
|
819
|
687
|
İsviçre (İsviçre Frangı)
|
283
|
226
|
181
|
171
|
143
|
İtalya (Euro)
|
152
|
122
|
98
|
92
|
77
|
Japonya (Yapon Yeni)
|
31.405
|
25.127
|
20.118
|
18.901
|
15.914
|
Kanada (Kanada Doları)
|
244
|
195
|
156
|
147
|
125
|
Kuveyt (Kuveyt Dinarı)
|
50
|
40
|
33
|
31
|
25
|
Lüksemburg (Euro)
|
161
|
128
|
103
|
97
|
82
|
Norveç (Norveç Kronu)
|
1.193
|
952
|
762
|
719
|
604
|
Portekiz (Euro)
|
155
|
124
|
99
|
93
|
78
|
Suudi Arabistan (Suudi A. Riyali)
|
617
|
492
|
395
|
372
|
313
|
Yunanistan (Euro)
|
158
|
126
|
101
|
95
|
80
|
Diğer AB Ülkeleri (Euro)
|
127
|
101
|
81
|
76
|
65
|
Diğer Ülkeler (ABD Doları)
|
157
|
125
|
100
|
95
|
80
|
* Diğer ülkeler grubuna KKTC dahil değildir. Bu ülkeyle ilgili yurtdışı harcırah gündelikleri müstakil kararnamelerle belirlenmektedir
Verilen harcırahların hizmet erbabının brüt maaşına tekabül eden devlet memuru gündeliğinden fazla olan kısmı brütleştirilerek gelir vergisine tabi tutulacaktır. Aylık maaşına göre belirlenen gündelik tutarının vergiden istisna edilen tutarı aşmadığı hallerde bu ödemelerden sadece binde 6,6 oranında damga vergisi kesintisi yapılacaktır. İstisna tutarını aşan gündelik ödendiği durumda aşan kısım ücretlinin içinde bulunduğu gelir dilimine karşılık gelen gelir vergisi oranı dikkate alınarak brütleştirilmek suretiyle gelir vergisi kesintisine ve damga vergisi kesintisine tabi tutulacaktır.
Yurt dışı harcırahlar (gündelikler) yemek ve yatma giderlerine karşılık verilmekte olup bu tutarlara ulaşım giderleri dahil değildir.
Yurtdışı harcırah için avans verilecek ise, avansın Türk Lirası cinsinden tutarı , yabancı para cinsinden avans miktarının tahakkuk tarihindeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasınca ilan edilen efektif satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur. Avansın mahsup işlemlerinde ise döviz satım belgesinde gösterilen tarihteki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasınca ilan edilen efektif satış kuru esas alınır.
Harcırah için avans verilmemiş ise , yurtdışı gündeliklerinin Türk Lirası cinsinden tutarı , yabancı para cinsinden gündelik miktarının beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur.
Yabancı para cinsinden , müstahak olunan harcırah miktarının avans miktarından fazla olması halinde fazla olan kısım için , beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuru esas alınır.
Yurtdışına gönderilenlere , seyahat süresinin ilk 10 günü için ödenecek gündelikler tablodaki tutarların % 50 artırılması suretiyle hesaplanır.
Birden fazla ülkeyi kapsayan seyahatlerde, her ülkedeki kalış süresi için o ülkeye ilişkin gündelik miktarı üzerinden hesaplanması gerekmektedir.
Seyahat süresinin ilk 10 günü ile sınırlı olmak koşuluyla yurtdışında yatacak yer için ödenen ve belgelendirilen giderlerin, vergiden istisna edilen artırımlı harcırah tutarının % 40’ını aşması halinde , aşan kısmın % 70’i vergiden müstesna harcırah tutarına ilave edilir. Ancak yatacak yer temini için ödenecek günlük ilave miktar, artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerin yukarıdaki cetvelin;
- I ve III no’lu sütunlarında gösterilen unvanlarda bulunanlar için % 100’ünden ,
- IV ve VI no’lu sütunlarında gösterilen kadrolarda bulunanlar için % 80’inden
- VII – X no’lu sütunlarında bulunanlar için %70’inden,
fazla olamaz.
Gelir Vergisi Kanununun 24. maddesinde sayılan kişilere harcırah verilmesi yerine iş seyahatleri sırasında gerçekleşen yol, yemek ve konaklama masraflarının tamamının Vergi Usul Kanununun belge düzeni hükümlerine uyulmak kaydı ile şirketçe karşılanması ve gider olarak kaydedilmesi mümkündür. (Gerçek gider usulü)
Yurtdışı seyahat ile ilgili giriş – çıkış tarihlerini gösteren pasaport fotokopileri kayıt fişlerine eklenmelidir.
Örnek 2 : Merkezi Ankara’da bulunan (D)’Ltd. Şti.’nde çalışan ve 950 TL brüt maaş alan işletme personeli , iş seyahati nedeniyle 15 günlüğüne İtalya’ya gönderilmiştir.. Buna göre ödenecek harcırah gündeliğinin hesaplanması aşağıdaki şekilde olacaktır.
Esas alınacak harcırah ( V sütunda yer alan gündelik) : 77,00 Euro
İlk on gün için % 50 artırımlı tutarı (77 x %50) : 38,50 Euro
Bir günlük yurtdışı gündeliği : 115,50 Euro
İlk on günlük yurtdışı gündelik toplamı :1.155,00 Euro
Sonraki beş günlük yurtdışı gündeliği (77 x 5) : 385,00 Euro
Onbeş günlük gelir vergisinden istisna gündelik : 1.540,00 Euro
Örnek 3 : Merkezi Ankara’da bulunan İnşaat şirketi iş bağlantısı yapmak üzere 15 günlüğüne personelini İngiltere’ye göndermiştir. Personelin yatacak yer temini için ödediği günlük 100 Sterlin ücreti fatura ile belgelendirmesi durumunda , yurtdışı gündeliğinin istisna tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. (Ücret aralığı I sütun olarak alınmıştır.)
Esas alınacak harcırah (I sütunda yer alan gündelik) : 115,00 Sterlin
Yatacak yer temini için ödenen günlük ücret : 100,00 Sterlin
İlk on gün için günlük tutar (115 x % 50 = 57,50 + 115) : 172,50 Sterlin
İlk on günlük yurtdışı gündelik toplamı (172,50 x 10) :1.725,00 Sterlin
Kalan beş günlük yurtdışı gündelik toplamı (115 x 5) : 575,00 Sterlin
Onbeş günlük gelir vergisinden istisna harcırah tutarı : 2.300,00 Sterlin
Günlük artırımlı harcırah tutarının % 40’ı (172,50 x % 40) : 69,00 Sterlin
Yatacak yer temini için ödenen günlük ücretin istisna
kapsamına giren kısmı (100 – 69,00=31 x %70) : 21,70 Sterlin
Yatacak yer temini için on günlük ödenecek ücret(21,70 x 10) : 210,70 Sterlin
15 günlük gelir vergisinden istisna tutar :2.510,70 Sterlin
*Tablolar istek halinde gönderilecektir.
Yorumlar
Yorum Gönder