İş seyahatine ilişkin
masrafları giderleştirme yöntemleri:
Firmalar iş seyahatine gönderdiği
personeli için “gerçek gider” veya “harcırah” yöntemlerinden birisini
seçebilirler.
1 – Gerçek Gider Yöntemi
Bu yöntemde iş seyahatine giden çalışanın yapmış olduğu seyahat ,
konaklama ve yemek giderleri (makul ölçüleri aşmamak koşuluyla) belgeye dayalı
olarak gerçek tutarları üzerinden gider yazılır. Yurtiçinden temin edilen
belgelerde gösterilen KDV’nin indirim olarak kayıtlara intikal ettirilmesi de
mümkündür. Yurtdışından temin edilen belgelerde ise KDV (VAT) açıkça
gösterilmiş olsa bile KDV olarak indirim konusu yapılamaz ancak toplam tutar
gider olarak dikkate alınır.
Bu yöntemde personelin bir seyahat bordrosu düzenlemesi ve seyahate
ilişkin harcama belgelerini bu bordroya eklemesi ve bordronun amiri tarafından onaylanması yerinde olacaktır. (Ek
– 1)
Gerçek gider yönteminde personele ayrıca harcırah ödemesi yapılamaz.
Gerçek giderlerin karşılanmasına rağmen harcırah ödeniyorsa, ödenen harcırah
tutarının personel ücretine ilave edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.
2 – Harcırah Yöntemi
Bu yöntemde iş seyahatine giden çalışanın yol giderleri belgeleri ile
tevsik edilmek şartıyla (ve doğal olarak işin icabına uygunluğu ölçüsünde)
tutarı ne olursa olsun gider olarak indirim konusu yapılır , söz konusu yol
giderleri vergiden istisna edilmiştir.
Belgeyle tevsik edilen yol giderleri dışında kalan konaklama ve yemek
giderlerine karşılık olmak üzere ise kanunda belirtilen tutarları aşmamak
koşuluyla harcırah ödemesi yapılır. Harcırah ödemesi yemek ve yatmak
giderlerine karşılık olarak verildiği için belgeye dayansa dahi konaklama ve
yemek giderlerinin karşılanması mümkün değildir.
Yapılan harcırah ödemeleri için damga vergisi hesaplanmalıdır.
Bu yöntemde de iş seyahati dönüşü çalışanın bir harcırah bordrosu
düzenleyerek ulaşım (yol) belgelerini bu bordroya eklemesi ve harcırah
hesaplamasının ayrıntılı bir şekilde gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca
bordroda seyahatin nereye yapıldığı , maksadı , kaç gün sürdüğü , vb.. bilgiler
açıklanmalıdır. Hazırlanan bordronun çalışanın amiri tarafından onaylanması
yerinde olacaktır. (Ek – 2)
Seyahatin yurtiçi yada yurtdışı olması ve gidilen ülkeler, harcırah
uygulaması açısından önem arz etmektedir.
a) Yurtiçi Harcırah :
Vergiden istisna edilen yurtiçi harcırah tutarları Bütçe Kanunu ile
belirlenmektedir. 01.01.2015 – 30.06.2015 tarihleri arasında uygulanacak günlük
harcırah tutarları ücret dilimlerine göre aşağıdaki gibidir.
|
Brüt Aylıklar (TL)
|
Vergiden Müstesna Gündelikler Tutarı (TL)
|
|
1.994,87 ve daha fazlası |
51,50
|
|
1.980,59 ila 1.994,86 |
43,00
|
|
1.806,11 ila 1.980,58 |
40,00
|
|
1.584,05 ila 1.806,10 |
37,50
|
|
1.314,01 ila 1.584,04 |
33,00
|
|
1.314,00 ve daha azı |
32,00
|
Yukarıdaki tutarlardan fazla
harcırah ödenmesi durumunda fazla olan kısmın ücret olarak gelir ve damga
vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Seyahate giden personelin kendi
şahsi aracını kullanması durumunda benzin masraflarının ve yapılan km’ye göre
hesaplanacak bir tutarın yol gideri olarak kabul edilmesi mümkündür.
Örnek 1 : Merkezi Ankara’da bulunan (Y)
A.Ş.’nde çalışan ve 2.000 TL brüt maaş alan
işletme personeli , iş seyahati nedeniyle 4 günlüğüne İstanbul’a
gönderilmiştir. Bu seyahat için her günlüğüne 70 TL ödenmiştir. Buna göre yapılacak
işlem aşağıdaki gibi olacaktır.
Toplam harcırah
tutarı (4 gün x 70 TL) : 280,00 TL
Gelir
vergisinden istisna harcırah tutarı (4 gün x 43,50 TL ) : 174,00 TL
Gelir vergisine
tabi tutar (280 TL – 174 TL) : 106,00 TL
Gelir vergisi
(106 TL x % 15[1] ) : 15,90 TL
Damga vergisi (
280 * 0,0066) : 1,85 TL
b) Yurtdışı Harcırah
Vergiden istisna edilen yurtdışı harcırah
tutarları Bütçe Kanunu ile belirlenmektedir. 01.01.2015 – 30.06.2015 tarihleri
arasında uygulanacak günlük yurtdışı harcırahların ücret seviyelerine ve
ülkelere göre tutarları aşağıdaki gibidir.
Günlük yurtdışı harcırah tutarları belirlenirken öncelikle , yurtdışı iş
seyahatini gerçekleştirecek kişinin brüt aylık ücretine göre tabi olduğu grup
tespit edilecek ve daha sonra bu gruptan seyahatin gerçekleştirileceği ülkeye
verilecek bir günlük harcırah tutarı tespit edilecektir.
|
ÜLKELER
|
|
||||
|
AYLIK
BRÜT ÜCRETLER (TL)
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(PARA
BİRİMLERİ)
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.689,43
-
|
1.676,14
-
|
1.476,78
-
|
1.055,54
|
1.055,53
TL
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ve
Daha
|
1.689,42
|
1.676,13
|
1.476,77
|
ve
Daha
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Fazlası
|
TL
Arası
|
TL
Arası
|
TL
Arası
|
Azı
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A.B.D ( ABD Doları)
|
182
|
146
|
117
|
110
|
93
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Almanya (Euro)
|
164
|
131
|
105
|
99
|
83
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Avustralya (Avustralya Doları)
|
283
|
227
|
181
|
171
|
143
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Avusturya (Euro)
|
166
|
132
|
106
|
100
|
84
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Belçika (Euro)
|
161
|
128
|
103
|
97
|
81
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Danimarka (Danimarka Kronu)
|
1.238
|
988
|
791
|
746
|
627
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Finlandiya (Euro)
|
148
|
119
|
95
|
90
|
74
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Fransa (Euro)
|
160
|
127
|
102
|
96
|
81
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hollanda (Euro)
|
156
|
125
|
100
|
94
|
80
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İngiltere (Sterlin)
|
115
|
91
|
74
|
69
|
59
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İrlanda (Euro)
|
155
|
124
|
99
|
94
|
78
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İspanya (Euro)
|
158
|
126
|
101
|
95
|
80
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İsveç (İsveç Kronu)
|
1.359
|
1.085
|
867
|
819
|
687
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İsviçre (İsviçre Frangı)
|
283
|
226
|
181
|
171
|
143
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İtalya (Euro)
|
152
|
122
|
98
|
92
|
77
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Japonya (Yapon Yeni)
|
31.405
|
25.127
|
20.118
|
18.901
|
15.914
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kanada (Kanada Doları)
|
244
|
195
|
156
|
147
|
125
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kuveyt (Kuveyt Dinarı)
|
50
|
40
|
33
|
31
|
25
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lüksemburg (Euro)
|
161
|
128
|
103
|
97
|
82
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Norveç (Norveç Kronu)
|
1.193
|
952
|
762
|
719
|
604
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Portekiz (Euro)
|
155
|
124
|
99
|
93
|
78
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Suudi Arabistan (Suudi A. Riyali)
|
617
|
492
|
395
|
372
|
313
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yunanistan (Euro)
|
158
|
126
|
101
|
95
|
80
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Diğer AB Ülkeleri (Euro)
|
127
|
101
|
81
|
76
|
65
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Diğer Ülkeler (ABD Doları)
|
157
|
125
|
100
|
95
|
80
|
* Diğer ülkeler grubuna KKTC dahil değildir. Bu ülkeyle
ilgili yurtdışı harcırah gündelikleri müstakil kararnamelerle belirlenmektedir
Verilen harcırahların hizmet erbabının brüt maaşına tekabül eden devlet
memuru gündeliğinden fazla olan kısmı brütleştirilerek gelir vergisine tabi
tutulacaktır. Aylık maaşına göre belirlenen gündelik tutarının vergiden istisna
edilen tutarı aşmadığı hallerde bu ödemelerden sadece binde 6,6 oranında damga
vergisi kesintisi yapılacaktır. İstisna tutarını aşan gündelik ödendiği durumda
aşan kısım ücretlinin içinde bulunduğu gelir dilimine karşılık gelen gelir
vergisi oranı dikkate alınarak brütleştirilmek suretiyle gelir vergisi
kesintisine ve damga vergisi kesintisine tabi tutulacaktır.
Yurt dışı harcırahlar (gündelikler) yemek ve yatma giderlerine karşılık
verilmekte olup bu tutarlara ulaşım giderleri dahil değildir.
Yurtdışı harcırah için avans verilecek ise, avansın Türk Lirası cinsinden
tutarı , yabancı para cinsinden avans miktarının tahakkuk tarihindeki Türkiye
Cumhuriyeti Merkez Bankasınca ilan
edilen efektif satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur. Avansın
mahsup işlemlerinde ise döviz satım belgesinde gösterilen tarihteki Türkiye
Cumhuriyeti Merkez Bankasınca ilan
edilen efektif satış kuru esas alınır.
Harcırah için avans verilmemiş ise , yurtdışı gündeliklerinin Türk Lirası
cinsinden tutarı , yabancı para cinsinden gündelik miktarının beyanname
düzenleme tarihindeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuruyla
çarpılması suretiyle bulunur.
Yabancı para cinsinden , müstahak olunan harcırah miktarının avans
miktarından fazla olması halinde fazla olan kısım için , beyanname düzenleme
tarihindeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuru esas
alınır.
Yurtdışına gönderilenlere , seyahat süresinin ilk 10 günü için ödenecek
gündelikler tablodaki tutarların % 50 artırılması suretiyle hesaplanır.
Birden fazla ülkeyi kapsayan seyahatlerde, her ülkedeki kalış süresi için
o ülkeye ilişkin gündelik miktarı üzerinden hesaplanması gerekmektedir.
Seyahat süresinin ilk 10 günü ile sınırlı olmak koşuluyla yurtdışında
yatacak yer için ödenen ve belgelendirilen giderlerin, vergiden istisna edilen
artırımlı harcırah tutarının % 40’ını aşması halinde , aşan kısmın % 70’i
vergiden müstesna harcırah tutarına ilave edilir. Ancak yatacak yer temini için
ödenecek günlük ilave miktar, artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerin
yukarıdaki cetvelin;
-
I ve III no’lu sütunlarında gösterilen unvanlarda
bulunanlar için % 100’ünden ,
-
IV ve VI no’lu sütunlarında gösterilen kadrolarda
bulunanlar için % 80’inden
-
VII – X no’lu sütunlarında bulunanlar için %70’inden,
fazla olamaz.
Gelir Vergisi Kanununun 24.
maddesinde sayılan kişilere harcırah verilmesi yerine iş seyahatleri sırasında
gerçekleşen yol, yemek ve konaklama
masraflarının tamamının Vergi Usul Kanununun belge düzeni hükümlerine uyulmak
kaydı ile şirketçe karşılanması ve gider olarak kaydedilmesi mümkündür. (Gerçek
gider usulü)
Yurtdışı seyahat ile ilgili giriş –
çıkış tarihlerini gösteren pasaport fotokopileri kayıt fişlerine eklenmelidir.
Örnek
2 : Merkezi Ankara’da bulunan (D)’Ltd. Şti.’nde çalışan ve 950 TL brüt maaş
alan işletme personeli , iş seyahati
nedeniyle 15 günlüğüne İtalya’ya gönderilmiştir.. Buna göre ödenecek harcırah
gündeliğinin hesaplanması aşağıdaki şekilde olacaktır.
Esas alınacak
harcırah ( V sütunda yer alan gündelik) : 77,00 Euro
İlk on gün için
% 50 artırımlı tutarı (77 x %50) : 38,50 Euro
Bir günlük
yurtdışı gündeliği : 115,50 Euro
İlk on günlük
yurtdışı gündelik toplamı :1.155,00
Euro
Sonraki beş
günlük yurtdışı gündeliği (77 x 5) : 385,00 Euro
Onbeş günlük
gelir vergisinden istisna gündelik :
1.540,00 Euro
Örnek
3 : Merkezi Ankara’da bulunan İnşaat şirketi iş bağlantısı yapmak üzere 15
günlüğüne personelini İngiltere’ye göndermiştir. Personelin yatacak yer temini
için ödediği günlük 100 Sterlin ücreti fatura ile belgelendirmesi durumunda ,
yurtdışı gündeliğinin istisna tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. (Ücret
aralığı I sütun olarak alınmıştır.)
Esas alınacak
harcırah (I sütunda yer alan gündelik) : 115,00 Sterlin
Yatacak yer
temini için ödenen günlük ücret : 100,00 Sterlin
İlk on gün için
günlük tutar (115 x % 50 = 57,50 + 115) : 172,50 Sterlin
İlk on günlük
yurtdışı gündelik toplamı (172,50 x 10) :1.725,00
Sterlin
Kalan beş günlük
yurtdışı gündelik toplamı (115 x 5) : 575,00 Sterlin
Onbeş günlük
gelir vergisinden istisna harcırah tutarı :
2.300,00 Sterlin
Günlük artırımlı
harcırah tutarının % 40’ı (172,50 x % 40) : 69,00 Sterlin
Yatacak yer
temini için ödenen günlük ücretin istisna
kapsamına giren
kısmı (100 – 69,00=31 x %70) : 21,70 Sterlin
Yatacak yer
temini için on günlük ödenecek ücret(21,70 x 10) : 210,70 Sterlin
15 günlük gelir vergisinden istisna tutar :2.510,70 Sterlin
*Tablolar istek halinde gönderilecektir.
Yorumlar
Yorum Gönder