DV-20/2014-1/ İmza atamayanlar
1-Giriş
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun
206 ncı maddesi kapsamındaki imza atamayanların, noterde düzenlenen ve senet
niteliği taşıyan belgeler nedeniyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ve 492
sayılı Harçlar Kanunu karşısındaki durumu bu sirkülerin konusunu
oluşturmaktadır.
2-Yasal Düzenleme
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci
maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine
tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza
yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu
ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik
imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde
oluşturulan belgeleri ifade ettiği; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin
mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi
olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı,
kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda
kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun
ettiği hüküm ve manaya bakılacağı hükme bağlanmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci
maddesinin birinci fıkrasında, noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı
tarifede yazılı olanların noter harçlarına tabi olduğu; 41 inci maddesinde,
noter harçlarının (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık
ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden
alınacağı; 123 üncü maddesinde ise,
özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerle, istisna edilen işlemlerden harç
alınmayacağı hükümlerine yer verilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun
"İmza Atamayanların Durumu" başlıklı 206 ncı maddesinde,
"(1) İmza atamayanların mühür veya
bir alet ya da parmak izi kullanmak suretiyle yapacakları hukuki işlemleri
içeren belgelerin senet niteliğini taşıyabilmesi, noterler tarafından düzenleme
biçiminde oluşturulmasına bağlıdır.
(2) İmza atamayan
kimselerin, cüzdanla iş yapmayı usul edinmiş kuruluşlarla olan işlemlerde
kullanacakları mühür, kazınmış imza, işaret veya parmak izinin,
işlemin başlangıcında hesap defterine veya cüzdanına basılmış olması veya
önceden noterde bir örneği saklanmak üzere onanmış bulunması yeterli olup, her
işlemde ayrıca onamaya bağlı değildir.
(3) Yukarıda belirtilen
hükümler dairesinde noterlerce düzenlenecek olan senetler için ilgilisinden
harç, vergi ve değerli kâğıt bedeli alınmaz."
hükmü yer almaktadır.
3-Sonuç ve Değerlendirme
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun "İmza Atamayanların Durumu" başlıklı 206 ncı madde hükmü ile imza atamayanların mühür veya bir alet ya da parmak
izi kullanmak suretiyle yapacakları hukuki işlemleri içeren belgelerin senet
niteliğini taşıyabilmesi ancak söz konusu belgelerin noterler tarafından
düzenleme biçiminde oluşturulmasına bağlanmış, imza atamayanlara vergi ve harç
muafiyeti sağlanmıştır.
Bu kapsamda, anılan muafiyet hükmünün kötü
niyetli kişilerin korunmasını amaçladığının kabulünün mümkün olmadığı göz
önünde bulundurularak, okuryazar olmayan veya iki elin de olmaması, görme
engelli olunması gibi objektif ve fiziki nedenlerle imza atmaya muktedir
olmayan kimselerin yapacakları hukuki işlemleri içeren tüm belgelerin, senet
niteliği taşıyabilmesi için noterler tarafından düzenleme şeklinde
oluşturulması gerekmektedir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde,
6100 sayılı Kanunun 206 ncı maddesinin üçüncü fıkrası ile "imza
atamayanlara" tanınan muafiyet uyarınca, söz konusu madde kapsamında
noterlerde düzenlenen belgeler nedeniyle imza atamayanlardan harç ve damga
vergisi aranılmaması gerekmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder